Over bevroren paarden, leven als een gevangen rat en een glazen oog.

Boek: Kaputt//Auteur:Curzio Malaparte//Gelezen: 25.03.2015 – 12.04.2015 //Gekocht op aanraden

Korte samenvatting.

Curzio Malaparte beschrijft zijn omzwervingen met een Italiaans leger tijdens de tweede Wereldoorlog. Er wordt een beeld geschetst van een Europa dat in ontbinding is. Het boek bestaat uit twee ‘verhaallijnen’, een eerste verhaallijn bevat de anekdotes die hij ‘op het veld’ heeft meegemaakt, de tweede verhaallijn omvat de gesprekken die Malaparte voerde met de machthebbers binnen het fascisme en het nazisme.

Waarover gaat het boek echt?

Het boek schetst een rauw beeld over Europa in de tweede Wereldoorlog. Hoe mensen zijn in een oorlog, wanneer ze een uitgesproken vijand hebben, hoe er wordt gedacht, wat de impact van de Holocaust is op een maatschappij. Hoe mensen, die je niet of nauwelijks kent, een impact kunnen hebben op je leven omdat je behoort tot een bepaalde bevolkingsgroep en het gevoel van onmacht dat daaruit voortvloeit. Dat slechts een kleine groep mensen er voor kan zorgen dat alles uiteindelijk één grote puinhoop wordt.

Wat vond ik van het boek?

Licht verteerbare literatuur is het absoluut niet. Integendeel, het is – voor mij althans – zware kost. Hoe Malaparte bepaalde zaken beschrijft zijn hard en hij slaagt er heel goed in om je met een leeg gevoel achter te laten. Tegelijk had ik bij het lezen een gevoel van walging, ontzetting, ongeloof en onmacht. Een aantal passages spreken tot de verbeelding. Ik denk onder meer aan de passages over de paarden die zijn vastgevroren in een meer, de 2000 Joden die dagen in een trein vastzitten zonder water en voldoende zuurstof,…

Malaparte heeft een fantastische schrijfstijl. Toen ik voor dit blogbericht opnieuw door het boek bladerde, viel het me op dat ik nogal wat passages had aangeduid. Conclusie, ik ben voor zijn manier van schrijven/vertellen gevallen. Misschien dat ik je met volgende passages kan aantonen wat ik precies bedoel. Soms moet je de auteur zelf aan het woord laten (dat is meestal de beste reclame, niet?):

‘We zagen er allemaal uit als lijken: want niets doet zo aan een dode denken als een man op klaarlichte dag in avondkostuum, of een opgemaakte vrouw met naakte schouders en behangen met juwelen die schitteren in de zon.’

“De officier onderbreekt zichzelf, zegt dan met een merkwaardig zachte stem tegen de jongen: “Luister, ik heb een glazen oog. Het is moeilijk te onderscheiden van het echte. Als je me direct zonder erbij na te denken kunt zeggen welk van de twee het glazen oog is, laat ik je gaan, dan laat ik je vrij.” “Het linkeroog,” antwoordt de jongen prompt. “Hoe ben je daar achter gekomen?” “Omdat het als enige iets menselijks heeft.”‘

“Ogen zijn gevangen vogels,” zei Ilse. “De ogen van die twee blinde soldaten waren twee lege kooien.” “De ogen van blinden zijn dode vogels.”

Het heeft ook even geduurd voor ik door had wat de auteur wilde vertellen. Doorheen het boek merk je dat hij zijn mening verschillende keren ‘bijstelt’. Pas na enige tijd begreep ik dat Malaparte zijn verhaal vertelt (door wat achtergrondinfo te lezen en er met andere mensen over te praten). Hij, de auteur, als aanhanger van Mussolini, wordt uiteindelijk zelf gevangen gezet door Mussolini. Hij was zelf heel provocatief, lokte zaken uit met alle gevolgen vandien. En je merkt dat hij zijn persoonlijke ‘bochten’ verwerkt in zijn boek.

Geniale aanpak als je het mij vraagt. Want het doet je nadenken over de dingen die gebeuren, je stelt zaken in vraag, het houdt je als lezer bezig.

Aanrader?

Ja. Houd er alleen rekening mee dat het niet het meest vrolijke boek is dat je zal lezen. Maar wat tegengewicht voor de overdosis aan ‘lichtheid’ waarmee ons rond de oren wordt geslagen, kan volgens mij geen kwaad.

Zelf gelezen?

Laat gerust weten wat je ervan vond.